​

Psikoloji Biliminin Doğuşu ve Gelişimi

 

Psikoloji, kökeni felsefeye dayanan ancak zamanla bağımsız bir bilim dalı olarak gelişen bir disiplindir. 19. yüzyılın sonlarında Wilhelm Wundt’un Leipzig’de ilk psikoloji laboratuvarını kurmasıyla psikoloji, deneysel bilim olarak kurumsallaşmıştır. İlk dönemlerde duyum, algı ve bilinç süreçlerine odaklanan yapılarcı yaklaşım (structuralism), zamanla davranışçılık (behaviorism), gestalt psikolojisi, psikanaliz, hümanist psikoloji ve bilişsel psikoloji gibi farklı kuramların doğmasına zemin hazırlamıştır.

1. yüzyılda gelişen psikodinamik teoriler (örneğin Freud, Jung), insan davranışının bilinçdışı süreçlerle açıklanabileceğini öne sürerken, davranışçılar (örneğin Skinner, Watson) sadece gözlemlenebilir tepkileri incelemişlerdir. 1960’lardan itibaren yükselen bilişsel devrim ile zihinsel süreçler, dikkat, hafıza ve dil gibi konular psikolojik araştırmaların merkezine yerleşmiştir.

​

   Pikoterapi Yöntemlerinin Evrimi

​

Psikoterapi yöntemleri, psikoloji biliminin gelişimiyle paralel olarak şekillenmiştir:

• Psikanaliz (Freud): Serbest çağrışım, rüya analizi ve transferans yoluyla bireyin bilinçdışını anlamaya çalışır.

• Bilişsel-Davranışçı Terapi (CBT): 20. yüzyılın ikinci yarısında gelişmiş, bireyin olumsuz düşünce kalıplarını tanımasını ve bunları yeniden yapılandırmasını hedefler.

• Hümanist Yaklaşımlar (Rogers, Maslow): Koşulsuz olumlu kabul ve öz-yönelim kavramları üzerine kurulu, danışanın içsel kaynaklarına güven duyulmasını esas alır.

• Varoluşçu, Gestalt ve Sistemik Yaklaşımlar: İnsan deneyiminin bütünsel ve ilişkisel boyutlarını ele alır.

• Güncel Yaklaşımlar: EMDR, mindfulness temelli terapiler ve travma odaklı terapi gibi çağdaş teknikler, özellikle nörobilimle bütünleşerek geliştirilmiştir.

​

​

​